Şarbon hastalığı, Bacillus anthracis olarak bilinen gram-pozitif, çubuk biçimli bakterilerin neden olduğu ciddi bir hastalıktır. Nadir olsa da, insanlar enfekte hayvanlarla veya kontamine hayvan ürünleriyle temas ettikleri takdirde hasta olabilirler.
Şarbon bulaşıcı bir hastalık değildir , yani soğuk algınlığı veya grip gibi yakalanmazsınız.
Hayvanlar nasıl enfekte olur?
Sığırlar, koyunlar, keçiler, antiloplar ve geyikler gibi yerli ve vahşi hayvanlar, kontamine topraklarda, bitkilerde veya sudaki sporlardan enfekte olabilirler.
İnsanlar nasıl enfekte olur?
Sporlar vücuda girdiğinde insanlar enfekte olurlar. Antraks sporları vücuda girdiğinde, “aktive edilebilirler”. Aktif hale geldiklerinde, bakteriler çoğalır, vücutta yayılabilir, toksinler üretir (zehirler) ve ağır hastalığa neden olabilirler.
Bu, insanlar sporlarda nefes aldıklarında, sporlarla kontamine olmuş yiyecek veya içecek suları yediklerinde veya cildin kesilmesinde veya kazıyarak spor yaptıkları zaman meydana gelebilir.
Antraks nerede bulunur?
Şarbon, Orta ve Güney Amerika, Sahra altı Afrika, orta ve güneybatı Asya, güney ve doğu Avrupa ve Karayipler tarım bölgelerinde en yaygın olanıdır. Hastalık, hayvanları rutin olarak aşılayan veteriner halk sağlığı programları olmayan ve gelişmekte olan ülkelerde daha yaygındır.
Belirtiler
Semptomlar enfeksiyonun türüne bağlıdır ve 1 gün ile 2 aydan daha uzun sürede ortaya çıkabilir. Hastalığın tüm tipleri, tedavi edilmezse, vücuda yayılma potansiyeli taşır ve ciddi hastalığa ve hatta ölüme neden olurlar. Hastalığın belirtileri dört ana sistemde ortaya çıkar
- Deri-Cilt
- Solunuma
- Sindirim
- Enjeksiyon şarbonu
Deri-Cilt şarbonu (Kutanöz Antraks) belirtileri şunları içerebilir:
- Kaşıntıya neden olabilecek bir grup küçük kabarcık
- Yaraların etrafında şişlik oluşabilir
- Küçük kabarcıklardan sonra ortaya çıkan merkezinde siyah noktalı ağrısız bir cilt yarası (ülser)
- Çoğu zaman yara, yüz, boyun, kol veya ellerde olur.
Solunum Şarbonu belirtileri şunları içerebilir:
- Ateş ve titreme
- Göğüs rahatsızlığı, Nefes darlığı, Öksürük
- Karışıklık veya baş dönmesi
- Mide bulantısı, kusma veya mide ağrıları
- Baş ağrısı, Terleme (genellikle sırılsıklam)
- Aşırı yorgunluk ve Vücut ağrıları
Sindirim (Gastrointestinal) şarbonu belirtileri şunları içerebilir:
- Ateş ve titreme
- Boyun ve boyun bezlerinin şişmesi
- Boğaz ağrısı
- Ağrılı yutma (Odinofaji)
- Ses kısıklığı
- Bulantı ve kusma, özellikle kanlı kusma İshal veya kanlı ishal
- Baş ağrısı Kızarma (kırmızı yüz) ve kırmızı gözler
- Karın ağrısı
- Bayılma
- Karın şişmesi (mide)
Enjeksiyon şarbonu belirtileri şunları içerebilir:
- Ateş ve titreme
- İlacın nerede enjekte edildiğini gösteren bir grup kaşıntı veya şişlikler
- Ağrısız bir cilt, kabarcıklardan sonra ortaya çıkan siyah bir merkez ile deri yarası.
- Boğazın etrafında şişlik
- Cildin altında ya da ilacın enjekte edildiği kasın derinliğinde apseler
Kimler Risk altında?
Antraks sporlarıyla temas eden herkes hastalanma riski taşıyor olabilir. Çoğu insan asla hastalığa maruz kalmayacak. Bununla birlikte, bazı insanları başkalarına göre daha fazla maruz kalma riski taşıyan faaliyetler vardır.
- Hayvansal Ürünleri Kullanan Kişiler
- Veterinerler
- Hayvancılık üreticileri
- Gezginler
- Laboratuvar uzmanları
- Antraks sporları içeren bir biyo-terör olayı sırasında maruz kalabilecek posta işçileri, askeri personel ve müdahale çalışanları
Teşhis
Çoğu vakada klinik bulgularla ve detaylı bir anemnez ile tespit edilir. Özellikle yukarıda bahsettiğimiz risk grubundaki insanlarda detaylı anemnez alınması ve fiziki muayene yapılması gereklidir. Klinik bulgularla birlikte bazı testler istenebilir. Örneğin göğüs filmi veya BT.
Şarbon tanısını doğrulamanın tek yolu:
- Kandaki antikorları veya toksinleri ölçmek
- Bacillus anthracis için doğrudan örnek testi (kan, cilt lezyonu, omurilik sıvısı, solunum salgıları)
Örnekler antibiyotik tedavisinden önce alınmalıdır.
Tıbbi bakım
Bu hastalık antibiyotiklerle önlenebilir ve tedavi edilebilir. Hastalığı önlemek için aşı vardır, ancak sadece risk altındaki yetişkinlerin belirli gruplarında rutin kullanım için tavsiye edilir. bir insanda belirtiler varsa, tam iyileşme şansına sahip olmak için mümkün olduğunca çabuk tıbbi bakım alması önemlidir.
Tedavi
Antibiyotikler ve antitoksin dahil olmak üzere hastaları tedavi etmek için çeşitli seçenekler mevcuttur. Şiddetli vakaların hastaneye yatırılması gereklidir.
Unutmayın ! Şarbon tedavi edilmediğinde ölümcül bir hastalık olabilir.
Şarbon neden bu kadar tehlikelidir?
Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), antraksın biyolojik bir saldırıda kullanılacak en muhtemel ajanlardan biri olduğunu göstermektedir. Bunun nedeni, yayılması (yayılması) ve yaygın hastalık ve ölüme neden olabilmesidir.
biyo-terör saldırısı için etkili bir ajan haline getirmesinin diğer nedenleri:
- Doğada kolayca bulunur.
- Laboratuarda üretilebilir.
- Sıkı depolama koşulları olmadan uzun süre dayanabilir.
- Daha önce biyo-terör saldırılarında kullanıldı.
- Çok fazla dikkat çekmeden kolayca toz veya sprey şeklinde salınabilir.
Şarbon sporları mikroskobiktir. Tat, koku veya görme ile fark edilmeyebilirler.
Şarbon hastalığı, Bacillus anthracis olarak bilinen gram-pozitif, çubuk biçimli bakterilerin neden olduğu ciddi bir hastalıktır.
Hayır ! Şarbon bulaşıcı bir hastalık değildir
Kaynak:
https://www.healthline.com/health/anthrax
https://www.cdc.gov/anthrax/index.html
Yararlanan Kaynak: Op. Dr. Ertan Beyatlı - ertanbeyatli.com