Makat (Anüs) sindirim (gastrointestinal) sistemin bittiği ve vücuttan çıktığı açıklıktır. Anüs rektumun dibinde başlar, kolonun (kalın bağırsak) son kısmı. Anorektal (Dentat) çizgi anusu rektumdan ayırır. Fasya adı verilen sert doku anusu çevreler ve yakındaki yapılara bağlar.
Dış makat halkası (eksternal anal sfinkter ani adı verilen) dairesel kaslar anüs duvarını oluşturur ve kapalı tutar. Bezler, yüzeyini nemli tutmak için anüse sıvı salgılar.
Levatör ani kasları olarak adlandırılan plaka benzeri bir kas bandı, anusu çevreler ve pelvisin tabanını oluşturur. Bir damar ağı anüsün derisini çizer.
Anusta oluşan Makat hastalıkları nelerdir?
- Hemoroid: Anüs veya rektum içinde şişmiş damarlardır.
- Anal kanser: Anüs kanseri nadirdir. İnsan papilloma virüsü (HPV), anal seks ve çoklu cinsel partnerler enfeksiyon riskini artırır.
- Anal uçuk (Anal herpes): Anal seks HSV-1 ve HSV-2 uçuk virüslerini yayabilir. Semptomlar, anüs çevresinde gelen ve giden ağrılı yaraları içerir.
- Anal siğiller: İnsan papilloma virüsü (HPV) enfeksiyonu, anüs içinde ve çevresinde siğillere neden olabilir.
- Anal fistül: Anüs ve kalça derisi arasında gelişen anormal bir kanal.
- İnflamatuar bağırsak hastalığı (Crohn Hastalığı ve ülseratif kolit) veya önceki ameliyatlar yaygın nedenlerdir.
- Anal fissür: Anüsün astarında, genellikle kabızlıktan kaynaklanan ağrılı bir yırtık.
- Anal apse: Anüs çevresindeki yumuşak dokuda bir enfeksiyon cebi. Anüs apsesini etkili bir şekilde tedavi etmek için antibiyotikler ve cerrahi drenaj gerekebilir.
- Anal kaşıntı (pruritus ani): Anüsün içinde veya çevresinde kaşıntı yaygın bir sorundur. Çoğu durumda, ciddi bir neden sorumlu değildir.
- Proktalji fugax: Anüs ve rektum bölgesinde ani, şiddetli ağrı, saniye veya dakika sürer, sonra kaybolur. Nedeni bilinmiyor.
- Kabızlık: Dışkı geçirmede zorluk yaygındır ve anal ağrıya, anal fissürlere ve hemoroidlerden kanamaya neden olabilir.
- Anal kanama (hematokezya, hematochezia): Anüsten parlak kırmızı kan bazen hemoroidden gelir, ancak daha ciddi bir nedeni ortadan kaldırmak için değerlendirme gerektirir.
- Dışkı Kaçırma (Fekal İnkontinans)
Makat Hastalıkları için Anüs Testleri
- Fizik muayene: Bu durumda bir doktor anüsün dışını inceleyebilir ve anüsün içindeki anormal alanları hissetmek için eldivenli parmak muayenesi (dijital Rektal Tuşe RT) yapabilir.
- Sigmoidoskopi: Bir endoskop (ucunda ışıklı bir kamera bulunan esnek tüp) anüse yerleştirilir ve kolon içi görüntülenir. Sigmoidoskopi görüntülemek için kolonun sadece bir kısmına ulaşabilir.
- Kolonoskopi: Anüse bir endoskop yerleştirilir ve tüm kolon incelenir.
- Fistülografi (fistulogram): Anüsün içinde veya yakınında anormal bir açıklığa görüntü kontrastını iyileştirmeye yardımcı olan bir sıvı enjekte edilir ve X-ışını filmleri alınır. Fistülografi, anüs ve cilt arasında anormal bir bağlantı (fistül) tespit edebilir.
- MR ve CT Kontrastlı filmler
Makat Hastalıkları Tedavileri
- Antibiyotikler: Bunlar, bakterilerin neden olduğu anüs enfeksiyonlarıyla savaşmak için kullanılabilir.
- Antiviral ilaçlar: HSV-1 ve HSV-2 herpes virüslerinin neden olduğu anal enfeksiyonları tedavi etmek için asiklovir (Zovirax), famsiklovir (Famvir) ve valasiklovir (Valtrex) gibi ilaçlar kullanılır.
- İnsizyon ve drenaj: Anüs içinde veya çevresinde ciddi cilt enfeksiyonları (apse), enfekte olmuş sıvıyı boşaltmak için bu cerrahi prosedürü gerektirebilir.
- Anüs cerrahisi: Anüs kanseri, anal siğiller, apse veya fistül sorunu düzeltmek için ameliyat gerektirebilir.
- Anal siğil tedavileri: anüsten siğilleri çıkarmak için ameliyat, dondurma (kriyoterapi), bir lazer veya ısı probu veya diğer tedavileri kullanabilir.
- Dışkı yumuşatıcıları: Kabızlık sert dışkılara ve ağrılı bağırsak hareketlerine neden olabilir.
- Lif: Diyette lifin arttırılması veya lif takviyeleri alınması kabızlığı artırabilir ve hemoroidlerden kanamayı azaltabilir.
- Hemoroid kremi: Reçetesiz satılan veya reçeteli topikal ilaçlar, hemoroidlerin neden olduğu kaşıntı ve rahatsızlığı giderebilir.
- Hemoroit bantlama: dış hemoroidlerin etrafında lastik bantlar bağlayarak dokunun yavaşça ölmesine ve düşmesine neden olur.
- Hemoroit prosedürleri: hemoroidleri yok etmek ve semptomları azaltmak için lazer hemoroid tedavisi, ısı probu, enjeksiyonlar veya başka bir tedavi kullanılabilir.
- Steroid krem: Anüste kaşıntı genellikle hidrokortizon veya benzer bir steroid ilacı içeren kremlere cevap verebilir.
Yararlanan Kaynak: Op. Dr. Ertan Beyatlı - ertanbeyatli.com