Probiyotikler, insan vücudu için iyi olan canlı varlıklardır. Bu varlıklar mikrop, bakteri ve maya olabilir. Bu kelimeler, hastalık ve enfeksiyon gibi durumları aklımıza getirir. Halbuki vücudumuz nice iyi ve kötü mikroplarla doludur 🙂
İşte bu mikropların iyi olanlarına “Probiyotik” denir, barsakların düzenli çalışmasını sağlar.
Kefir nedir?
Kefir, inek sütünden özel maya mantarıyla üretilen bir içecektir. Tadı ekşi ayrana benzer.
Kefir kelimesi Kafkasya kökenlidir ve “keyif veren” içecek anlamına gelir.
Probiyotikler birçok gıdada bulunur örneğin yoğurt ve kefir. 1 ml kefirde bir milyon faydalı bakteri bulunur. Bu ürünler çoğu zaman sindirim problemlerine yardımcı niteliğinde tüketilir.webmd
Probiyotik termi ise iki ayrı kelimeden oluşur. Pro, önce, biyotik veya biyota canlı ve hayat için anlamına gelir. Antibiyotik kelimesi de öyledir, anti eki öldürmek, yok etmek veya etkisiz hale getirmek anlamına gelir.
Probiyotiklerin Çalışma Mekanizması
Vücudumuz “iyi” bakterileri kaybettiğinde, örneğin antibiyotik kullandıktan sonra, probiyotikler bunların yerini doldurmaya yardımcı olabilir.
Bünyemizin sağlıklı bir şekilde devam etmesi için “iyi” ve “kötü” bakteriler arasında belirli bir dengenin olması gerekir.
Probiyotik Çeşitleri
Doğada bulunan çoğu bakteriler probiyotik olarak sınıflandırılır. Her bakterinin ayrı yararları ve zararları vardır. Önemli olan yararlı olanları tespit edip gıda takviyesi olarak tüketmektir. Bunu tek başınıza değil, bir hekime danışarak yapmanızı öneririm.
- Laktobasil (lactobacillus acidophilus): Bu en yaygın probiyotik türüdür. Yoğurtta ve diğer fermente gıdalarda bulunur. İshal durumunda kullanılabilir. Ayrıca sütteki şekere karşı alerjisi olan hastalarda da katkı sağlayabilir (Laktoz intoleransı).
- Bifidobacterium: Bazı süt ürünlerinde bulabilirsiniz. İrritable barsak sendromu (İBS) semptomlarının ve diğer bazı koşulların hafifletilmesine yardımcı olabilir.
- Saccharomyces boulardii: probiyotiklerde bulunan bir mayadır. İshal ve diğer sindirim problemleriyle savaşmaya yardımcı olur.
Probiyotikler hangi durumlarda kullanılır?
Probiyotiklerin yaygın olarak kullanıldığı bazı yaygın durumlar:
- İrritabl barsak sendromu (İBS)
- İnflamatuar barsak hastalığı (IBH)
- Enfeksiyöz diyare (virüs, bakteri ve parazite bağlı)
- Antibiyotik kullanımına bağlı ishal (psödomembranöz kolit)
Ayrıca, yapılan çalışmalar probiyotiklerin bazı diğer durumlrada da etkili olduğunu göstermektedir, örneğin:
- Egzama gibi cilt hastalıkları
- Üriner ve vajinal sistem sağlığı
- Alerjileri ve soğuk algınlığını önleme durumları
- Ağız sağlığı
Probiyotikler Güvenli mi?
Belki de bu en önemli sorudur.
Çünkü, FDA (yani Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi) probiyotikleri bir ilaç olarak görmüyor. Bunları birer gıda takviyesi sayıyor.
Yani probiyotik üreten firmalar herhangi bir denetime tabi değildir. Belge bile talep edilmiyor.
Bu nedenden dolayı gün geçtikçe marka isimleri artmakta. Piyasada birçok çeşidi vardır: Probiyotik NBL, NBL Probiyotik Gold, Probiyotik Optima, Probiyotik Kids, Enterogermina, vb.
İşte bu durumdan dolayı probiyotik kullanımından önce bir hekime danışmanızın doğru bir seçenek olduğunun kanısındayım.
Prebiyotik ve Probiyotik farkı
Prebiyotik ve Probiyotik kelimeleri benzer görünse de, ikisi de çok farklı şeyleri ifade eder ve sindirim sisteminde farklı rollere sahiptir.
Prebiyotik lif (prebiotic fiber) gıdaların canlı olmayan ve sindirilemez bir parçasıdır; örneğin muz, soğan, sarımsak, enginar, elma kabuğu, hindiba kökü, fasulye ve diğerleri gibi. Prebiyotik lif sindirilmemiş bir şekilde ince bağırsaktan geçer ve büyük bağırsağa (kolon) ulaştığında fermente edilir.
Bu fermantasyon işlemi, yararlı bakteri kolonilerini (probiyotik bakteriler dahil) besler ve sindirim sistemimizde arzu edilen bakteri sayısının artmasına yardımcı olur. Bu bakteriler daha sağlıklı ve hastalıklara karşı dirençli olmamızı sağlar.
Probiyotik ise gıdalarda fermantasyon işlemi ile doğal olarak oluşan canlı faydalı bakterilerdir; örneğin yoğurt, lahana turşusu, miso çorbası, kimchi ve diğerleri gibi.
Probiyotikler ayrıca hap şeklinde ve yoğurt ve sağlık içecekleri gibi ürünlerde ilave bir bileşen olarak mevcuttur.
Yararlanan Kaynak: Op. Dr. Ertan Beyatlı - ertanbeyatli.com