Toplumda yaygın olmasına rağmen az bilinen bir hastalık hakkında sizlere bilgi vereceğim. Bu kelimenin aslı Yunanca kökenlidir (Odynophagia) ve iki kısımdan oluşur. Odino (odyno) yani ağrı ve faji (phagia) yani yutkunma anlamındadır.
Dolayısıyla, Odinofaji ağrılı yutkunma demektir. Normalde yutkunma ağrısız ve yumuşak olur.
Aslında odinofaji başlı başına bir hastalıktan ziyade bir çok hastalığın ortak bulgusudur. (yani bu durum bir hastalıktan ziyade şikayet olarak karşımıza çıkar).
Odinofaji ve Disfaji farklı mı?
Ağrılı yutkunma ile zor yutkunma veya yutkunma güçlüğü (Disfaji = Dysphagia) karıştırılmaması gereken iki AYRI bulgudur. Bazen ikisi de aynı anda olabilir. Bazen de disfaji olmadan sadece odinofaji durumu tek başına ortaya çıkabilir.
Odinofajinin Sebepleri
Normal şartlarda yutkunma tamamen ağrısız, yumuşak ve koordineli seyreden bir mekanizmadır.
Yutkunma mekanizmanın üç ana bölgesi vardır: ağız boşluğu, boğaz (yutak, farinks) ve yemek borusudur (özofagus). Bu bölgeledeki patolojiler ağrılı yukunmaya yol açabilir.
Bu bölgelerde aşağıdaki durumlar oluştuğunda ağrılı yutkunma yani Odinofaji meydana gelebilir:
- yara ve enfeksiyonlar (örneğin aft, stomatit, tonsillit, faranjit, oral kandida, herpes),
- yabancı cisimler (örneğin balık kılçığı)
- sıcak veya yakıcı sıvı içecekler ve diğer hastalıklar
Özellikle Sabahları kahvaltı esnasında ortaya çıkan ağrılı yutkunma durumu ise ASİT reflüsüne bağlı olabilir. İlgili makale: gastroözofageal reflü hastalıkları
Ağrılı yutkunma ve nefes darlığı (dyspnea) aynı anda olabilir. Bu durum, solunum yoluyla ilgili hastalığın göstergesi olabilir. Solunum yolu gırtlak (larynx) ve nefes borusu (trachea) dan oluşur. Örneğin akalazi, Zenker divertikülü, özofajit, özofagus ülseri veya yırtılması.
Ağız , boğaz, gırtlak, tiroid, boyun ve yemek borusu kanserleri de ağrılı yutkunmaya neden olabilir. Bu durum özellikle yüksek risk grubuna sahip hastalarda göz önünde bulundurulmalıdır. Örneğin sigara veya nargile içen kişiler, yuktunma güçlüğü (dysphagia) ve kontrolsüz kilo kaybı yaşayan hastalar.
Odinofajinin Tanı ve Tedavi Yöntemleri
Hastaların hikayesi ve gelişme süreci detaylı bir şekilde ele alınmalı. Daha sonra var olan hastalığın durumuna göre tedavi uygulanır.
Sebebi belli olmayan durumlarda (%5-10) ileri tetkik yöntemleri kullanılabilir. Örneğin:
- Endoskopi
- Renkli (baryumlu) özofagus grafisidir
- Diğer testler
- Endoskopik trans-özofageal ultrasonografi (EUS)
- Özofagus manometrisi
- 24 saat özofagus alt ucu pH monitorizasyon testi.
Yararlanan Kaynak: Op. Dr. Ertan Beyatlı - ertanbeyatli.com