İrritable Barsak Sendromu komplikasyona yol açmayan ve tehlikeli olmayan bir hastalıktır. Halk dilinde çoğu zaman “öldürmez ama süründürür” tabiri de sıklıkla kullanılmaktadır.
İBS nedir?
İrritable barsak sendromu (İBS) kriz ve atak halinde karın ağrısı, kasılma ve ishal olarak kendini gösterir. İBS tanısı konduğunda şikayetlere neden olabilecek farklı bir hastalığın olmaması şarttır ve araştırılıp incelenmesi gerekir.
İBS Sebepleri
Kısacası Sebebi yok 🙁
- İBS ideopatik bir hastalıktır yani henüz kesin ve net nedeni tespit edilmemiştir.
- Aşırı ve sürekli olan üzüntü, stres ve kaygı durumları hastalığın belirtilerini arttırmaktadır.
- İBS dünya nüfusunun %20‘ini etkileyen en sık görülen fonksiyonel barsak hastalığıdır.
- Kadınlarda erkeklere oranla iki kat daha fazla görülmektedir.
- Genelde erişkinlik döneminin başında ya da ortasında ortaya çıkmaktadır.
İBS’nin Belirtileri
- Ağrı. karın bölgesinde aralıklı ve kesintili, kramp ve ağrı
- Şişkinlik. genellikle karnın sol tarafında oluşan abdominal distansiyon, gaz çıkarılması ya da barsak faaliyetleri sonucu oluşan geçici rahatlama
- İshal/Kabızlık. barsakların tam boşalmadığı hissi, mukus akıntısı, kasılmalar ve bazen ishal
- Bulantı.
- Diğer. bazen hastalarda karın ve sindirim yollarıı ile ilgisi olmayan baş ağrısı sırt ağrısı ya da yorgunluk gibi semptomlara da rastlanmaktadır.
Belirtiler tipik olarak aralıklı, kesintili ve genellikle ömür boyu tekrarlayan ancak zaman zaman sıklığı ve şiddetinde değişiklik gösteren bir şekilde seyreder.
Teşhis ve tedavi
Hastalık genellikle semptomlarından ya da detaylı fiziksel karın mayyene ile teşhis edilir. Orta ve yaşlı hastalarda ya da rektal kanama, kilo kaybı, enfeksiyon ya da kişinin aile öyküsünde barsak kanseri ya da inflamatuvar barsak hastalığı (İBH) bulunası durumunda diğer tarama testlerin yapılması elzemdir örneğin endoskopi, kolonoskopi, karın ultrasonu, gaitada gizli kan aranması, baryum kolon grafisi gibi tarama testleri.
Tedavi Prensipleri ( ibs tedavisi )
İBS tedavide hasta-hekim ilişkileri çok önemlidir. Hastalara hastalıkla ilgili yeterli ve faydalı bilgilerin sağlanması tedavi süresinin daha kolay ve etkili olmasına yardımcı olacaktır. İBS hastalığının fonkisyonel bir durum olduğu ve ömür boyu sürebileceği bilgisi verilmeli ancak tehlikeli ve kansere yola açmadığı hususu özellikle vurgulanmalıdır.
Diyet
Bazı durumlarda, beslenme düzeninin değiştirilmesi ve rahatlama teknniklerinin kullanımı yoluyla da kontrol edilmektedir. Hasta kendisine en iyi gelen yaklaşımı bulmak için farklı yöntemleri denemelidir. Örneğin, eğer ana problem kabızlık ise, yüksek oranda lif içeren bol posalı bir beslenme ya da kepek, metal selüloz gibi kitle arttırıcı maddelerin kullanumı yardımcı olabilir. Bu diyet barsak içerisindeki basıncı azaltarak barsağın geçiş süresini normal hale getirebilir.
İshal durumlarında kısa dönem kullanılacak anti-ishal ilaçları verilebilir (örneğin Lomotil ve Lopermid). Karın ağrılar ve sindirm sistemindeki kasılmaları rahatlatmak amacıyla düz kas gevşetici (antispazmodik) ilaçlar kullanılabilir. Tüm şikayetler için günlük yeterli miktarda su içmek ve spor yapmak (örneğin templo yürüyüş) çok önemlidir. Hipnoz, bilişsel-davranışsal terapi ve psikolojik danışmanlık gibi yöntemlerinde bazı durumlarda etkili olduğu kanıtlanmıştır.
İlaçlar
Özellikle yemeklerden sonra oluşan karın ağrısı yaşayan hastalarda yemeklerden 30-60 dakika önce alınan kas kevşetici ilaçlar (antispazmodikler) yararlıdır. Antispasmotik olarak kullanılan bazı ilaçlar şunlardır:
- Direkt Düz Kas Gevşetici ilaçlar: Mebeverine (Duspatalin, Duspaverin) ağrıyı azaltmak için kullanılır
- Trimebutin maleat (Debridat, Tribudat, Gismotal) ishal ve kabızlı şikayetleri için kullanılır
- Kalsiyum Kanal Blokerleri: Alverin sitrat (Meteospazmyl), Pinaverium bromide (Dicetel)
- Hyoscyamine: (buskopan, tranko-buskas, spazmotek, molit)
İBS hastalarının büyük çoğunluğunda karında şişkinlik ve gaz şikayetleri vardır. Yapılan son klinik çalışmalarda İBS hastalarında gastrointestinal florada bir değişiklik olabileceğini düşündürmektedir.
Özellikle, bulgular ince bağırsakta aşırı bakteri çoğalmasını göstermiştir. Bu nedenle, İBS için antibiyotik bazlı tedavilerin faydaları olabileceğine yönelik çeşitli klinik çalışmalar yapılmıştır. Rifaximin klinik olarak anlamlı bakteri direnci göstermeyen ve barsaklardan emilemeyen bir antibiyotiktir. Bazı çalışmalarda Rifaximin ile tedavi sonrası İBS semptomlarında ciddi iyileşme görülmüştür.
ABD’de Mohammed Saadi ve Richard W. McCallum tarafından 162 İBS hastası üzerinde yapılan bir klinik çalışmada Rifaximin kullanımı ile İnce Bağırsakta Bakteriyel Aşırı Çoğalma (İBBA/SIBO) ve İBS arasındaki ilişkiyi gösteren güncel verileri incelemiştir ve hastaların tümünde olumlu yanıtlar elde edilmiştir.
Rifaksimin (Rifaximin)
Barsaklardan emilimi az olan bir antibiyotiktir. Eczanelerde çok çeşitli isimler şeklinde bulunur örneğin COLIDUR, HEPAZEC, NORMIX, REFIDEX, Xifaxan, Rifagut vb.
Nerede kullanılır?
Rifaksimin sindirim sistemi hastalıklarının tedavisinde kullanılır. Örneğin:
- Yolcu (gezgin) ishali
- İrritabl bağırsak sendromunu (İBS-D)
- Hepatik Ensefalopati
- İntestinal Aşırı Çoğalma (SİBO)
- Kolorektal Cerrahi Profilaksi
- Kolonun Divertiküler Hastalığı
UNUTMAYIN !!!
Rifaximin gibi antibiyotikler soğuk algınlığı, grip veya diğer viral enfeksiyonlarda işe yaramaz. Gerekli olmadığında antibiyotik almak, daha sonra antibiyotik tedavisine dirençli bir enfeksiyon kapma riskinizi artırır (bkz: Antibiyotik Direnci)
Nasıl kullanılır?
Gezgin ishali tedavisinde 3 gün boyunca günde üç kez alınır. Hepatik ensefalopati ataklarını önlemek için kullanıldığında, günde iki kez alınır. Rifaximin irritable barsak sendromunu tedavisinide 14 gün boyunca günde üç kez alınır.
Rifaximin Yan Etkileri
mide bulantısı, karın ağrısı, baş dönmesi, aşırı yorgunluk, baş ağrısı, kas sıkılaştırma, eklem ağrısı
Bazı yan etkiler ciddi olabilir. Aşağıdaki semptomlardan herhangi birini yaşarsanız derhal doktorunuzu arayın:
kanlı ishal, kurdeşen, isilik, kaşıntı, nefes alma veya yutma zorluğu, yüz, boğaz, dil, dudaklar, gözler, eller, ayaklar, ayak bilekleri veya alt bacakların şişmesi, ses kısıklığı
İrritabl barsak sendromu bitkisel tedavi
Lifli gıdalara ağırlık veriniz. Lif içeren besinler: kepekli tahıllar, meyve, sebze ve fasulye. Şikayetlerinizi arttıran gıdaları tespit edin ve onlardan kaçının, örneğin , alkol, çikolata, kahve, gazlı ve kafeinli içecekler, kafein içeren ilaçlar, süt ürünleri, sorbitol veya mannitol gibi şekersiz tatlandırıcılar. Sakız çiğneme hava yutulmasına neden olduğundan şişkinliğe neden olabilir. Günlük yeterli miktarda su alınması çok önemlidir.
Yararlanan Kaynak: Op. Dr. Ertan Beyatlı - ertanbeyatli.com