Endoskopi (halk dilinde hortum) ışık yardımıyla organların içini gösteren bir tüptür. “endo” kelimesi “iç” ve “skopi” eki de “görüntüleme” anlamına gelmektedir.

Endoskopi ne kadar sürer?

Endoskopi (İçbakı) — çok kısa süren bir işlemdir (ortalama 5 dk). Endoskopi öncesi hastanın refleksini baskılamak ve önlemek için ağız içi ve dil köküne doğru uyuşturucu bir sprey sıkılır (lokal anestezi).

İşlemi gerçekleştirmek için hastaya verilen birçok pozisyon tarif edilmiştir. Bunlar arasında en fazla ve yaygın olarak kullanılan sol yan yatış pozisyonudur. Bazı durumlarda da hastanın sol kolu omuzundan itibaren arkaya doğru alınır, bazı durumlarda ise fotoğrafta görüldüğü gibi nötr pozisyonda bırakılır. Pozisyon hem hasta için rahatlık sağlar hem de hekim açısından üst sindirim sistemini detaylı bir şekilde incelemesine yardımcı olur.

Bu faktörler basit olarak görünse de yeterli ve verimli bir işlemin yapılması açısından önem arz etmektedir. Buradaki asıl amaç sadece endoskopi işleminin yapılması değil, var olan bir patolojiyi tespit etmektir!

Bu işlemi gerçekleştirmek için birçok endoskop makrası mevcuttur; örneğin Olympus, Pentax, Fujifilm.

Endoskopi nasıl yapılır?

Gerekli süre: 5 dakika

Tecrübeli ve yöntemine uygun bir şekilde yapılan Endoskopi işlemi tamamen ağrısızdır. Dolayısıyla açık ve net söylemem gerekiyor ki bazı hastalardaki endoskopi korkusu tamamen gereksiz ve yersizdir. İşlem esnasında mideyi ve barsakları şişirmek için verilen hava çok hafif bir bulantı hissi verebilir.

Dişlik yerleştirilmesi
İşleme başlarken hastanın ağzına plastik dişlik yerleştirilir. Bunun amacı ise aletin hasta tarafından ısırılmaması ve işlemin daha kolay bir şekilde uygulanmasıdır.
Gırtlak bölgesi aşaması
Endoskopi aleti dilin üzerinden ilerletilir ve önce orofarenks ve epiglottis bölgesi görüntülenir. Bu aşamada ağzın arka boşluğu, burundan gelen nefes yolu, ses telleri (cord vocalis), larniks, farinks görüntülenir. Tam bu aşamada hastadan tükürüğünü yutması istenir ve nefes borusunun hemen arkasından yemek borusuna (özofagus) girilir. Yutma refleksi nefes borusunu kapatırken yemek borusun açılmasını sağlar.
Yemek borusu (Özofagus – Özofagoskopi) aşaması
Yemek borusunun üst, orta ve alt kısımları incelenir. Alt kısmına gelindiğinde Mide ve yemek borusu arasındaki kapak (LES=Lower Esophageal Sphincter veya KÖS=Kardiyoözofageal Sfinkter) görüntülenir. Burada görüntülenecek patolojilerin başında kapağın gevşek olması (LES/KÖS Gevşekliği) veya mide asidinin geri gelmesine (reflü) bağlı yemek borusunun iltihabı ve tahrişi (özofajit).
Mide (gastroskopi) aşaması
LES geçildikten sonra mideye girilir. Midenin fundus, kardia, korpus, antrum ve pylor bölgeleri incelenir. Mide içerisinde görülecek önemli hastalıklar şöyledir: mide iç duvarının belirli bir bölgesinin (Antral Gastrit) veya tamamının (pangastrit) iltihaplanması, derin veya yüzeysel yaraların oluşması (peptik ülser), safraya bağlı iltihap oluşması (alkalen reflü gastrit), polipler, ve iyi huylu (benign) veya kötü (malignant) tümörler ve mide çıkışının daralması (pylor stenozu veya Gastric outlet obstruction).
Biyopsi BX (CLO Testi) aşaması
Bu aşamada antrum bölgesinden Helicobacter Pylori (H.Paylori) testi (CLO test = Campylobacter-like organism test) için biyopsi alınabilir. Helicobacter Pylori mikrobu mide içerisinde basit gastrit ile mide kanseri arasında çok geniş yelpazeli sorunlara yol açabilir.
İnce Barsak (Duodenum-Duodenoskopi) aşaması
Daha sonra pylor bölgesinden geçilerek ince barsakların üst kısmına (duodenum) girilir. Burada da yine midede olduğu gibi iltihap (duodenit), yara (Duodenal ülser), polipler, ve iyi huylu (benign) veya kötü (malignant) tümörler görülebilir. Aynı zamanda duodenumda safra kanallarının barsağa açıldığı kapı (Ampulla of vater) görüntülenir.
J – manevrası
Alet geri çekildiğinde mide içerisinde J manevrası yapılarak mide ve yemek borusu arasındaki kapak iç taraftan görüntülenir. Bu manevra ile kapaktaki gevşekliği derecesi ve varsa mide fıtığı (hiatal herni, sliding hiatus hernisi, paraözofageal herni) tespit edilebilir.

Endoskopi işlemi esnasında incelenen bölgeler sırasıyla yemek borusu (özofagus), mide (gastrik) ve ince barsağın başlangıç kısmı (duodenum) olduğundan işlemin gerecek adı Özofago-gastro-duodenoskopidir.

Sadece yemek borusu incelendiğinde Özofagoskopi, sadece mide ve yemek borusu incelendiğinde ise Gastroskopi adı verilir.

Duodenum incelendiğinde ise Duodenoskopi adı verilir, burada zaten yemek borusu ve mide görüntülendiği için Özofago-gastro-duodenoskopi işlemi ile aynı sayılır (yani Duodenoskopi = Özofago-gastro-duodenoskopi = Üst GİS Endoskopisi)

Birçok hastada endoskopi işlemi bayıltılarak veya uyutularak (genel anestezi altında) yapılabilir. Ortalama 3-5 dakika gibi çok kısa süren bu işlem esnasında hasta anestezi ekibi tarafından damardan verilen çeşitli ilaçlar (fenatanil, dormicum, propofol, buscopan, metpamid, vb) sayesinde uyutulur.

Yapılan ilaçlar hastada geçici hafıza kaybına neden olduğundan dolayı hastalar işlem sonra bir şey hatırlamazlar.

Endoskopi ne zaman yapılır? (Endoskopi Endikasyonları)

Üst sindirim şikayetler — iştahsızlık, hazımsızlık, bulantı, ekşime, yanma, karın ağrısı)
Kansızlık (anemi)
Ağızdan veya makattan kan gelmesi (Hematemez, Hematokezya, Melana)
Dışkıda Gizli Kan (Gaitada gizli kan GGK)
50 yaş üstü tüm insanlarda erken kanser taraması amacıyla
Kontrol amaçlı (Mide polibi, Gastrit, Kanser, Reflü, Ülser)

Bayıltarak mı canlı mı daha iyi?

Endoskopi işlemi hem lokal hem de genel anestezi altında yapılabilir. Burada önemli olan hastanın rahat ve relaks olmasıdır. Hasta ne kadar relaks olursa işlem o kadar kısa ve pürüzsüz yapılabilir. Deneyimli hekim tarafından uyutulmadan yapılan endoskopilerin hem hasta hemde doktor açısından bir kaç avantajı vardır:

İşlem süresi kısa (3-5 dk)
İşlemden sonra hasta hemen evine veya işine dönebilir. Araba kullanabilir.
Refaketçi gerektirmez.
Damardan herhangi bir ilaç uygulannaz.
işlem esnasında gerektiğinde biyopsi alma işlemi yapılabilir.
işlem esnasında tespit edilen hastalıkları (örneğin ülser, polip, gastrit, reflü) detaylı bir şekilde inceleme imkanı
Endoskopik onkolojik tarama ve kontrollerde (örneğin mide kanseri, kolon CA, vb) birden fazla bölgeden biyopsi alma imkanı.
Özellikle hipertansiyon, kalp ve akciğer rahatsızlıkları olan hastalarda işlemin daha kontrol edilebilir şartlarda yapılabilmesi.
Tedavi amaçlı endoskopilerde (terapötik uygulamalar, biyopsi alınması, polipektomi, balon dilatasyonu, stent yerleştirilmesi, PEG takılması…vb) rahatlık ve kolaylık sağlaması

Unutmayın !
Endoskopi sadece [mideye hortum atma] veya [mideye hortum salma] işlemi değildir. Bir çok Sindirim sistemi hastalıkların tanı konması için en değerli ve yegane yöntemdir. Üstelik basit, ağrısız ve kısa bir işlemdir…

Yapmak mı Tanı koymak mı?

Yapmak, bakmak, görmek, tanı koymak. Bu dört aşma tam olmalıdır. İşlem esnasında bir hastalığı fark etmekle tanıyı koymak ayrı anlama gelir. Çünkü endoskopi subjektif bir işlemdir. Endoskopi sonucu tamamen hekimin tecrübesi be bilgisine bağlı olarak nereye baktığına neyi gördüğüne ve hangi görüntüyü nasıl değerlendirip tanı koymasına bağlıdır.

En tehlikeli hastalıklarda bile bu görüş farklılığını görebiliyoruz. Örneğin, normal olarak rapor edilen bir merkezin başka merkezde kötü hastalıklarla sonuçlanan somut olgular vardır. Dolayısıyla Endoskopi işleminden maksimum verim almak için bazı hususlara dikkat edilmelidir:

Endoskopi yaptırmak için bir neden olmalıdır.
İşlemi yapan tecrübeli bir hekim olmalıdır.
İşlemi yapan hekim tarafından yeterli hasta bilgilendirilmesi yapılmalıdır. İşlemden önce hastanın kafasında soru işaretleri olmamalıdır.
İşlem ile ilgili görüntülü rapor veya CD alınmalıdır.

Türk Dil Kurumunun TDK tıp terimleri 2013 = Endoskop: İçgöreç , Endoskopi :İçbakı

Cerrahi Endoskopi nedir?

Kısacası kapalı ameliyat yöntemi demektir. Ameliyat esnasında özel bir alet kullanarak (endoskop – laparoskop) vücudun herhangi bir bölgesine girişim yapılmasını ifade eder. Bir başka değişle vücutta çok küçük bir kesiden ameliyat gerçekleştirmek demektir. İngilizce kaynaklarda ayrıca Minimal İnvazif Cerrahi (veya laparoskopik cerrahi) olarak da bilinir.

Son zamanlarda giderek hızla artan endoskopik ve laparoskopik girişimler sayesinde daha kısa süreli ameliyatlar, daha az hastane yatışı ve daha erken normal hayata ve iş hayatına dönme fırsatı sağlanmaktadır.

Endoskopi Fiyatları ne kadar?

Endoskopi işleminin maliyeti birçok faktöre dayanarak değişiklik gösterebilir. Bunların arasında hastanın genel sağlık durumu, uygulanan merkez veya hastane ve hekim faktörü yer almaktadır. Sigortalar endoskopi için belirli ücretler ödemekte olup geriye kalan maliyetler hastalar tarafından karşılanmaktadır.

Yararlanan Kaynak: Op. Dr. Ertan Beyatlı - ertanbeyatli.com