Anti aging ile ilgili diyetler, ilaçlar ve takviyeler dahil olmak üzere bir sürü ürünün yaşlanmaya karşı olduğu söylenir. Sizce bunlar hepsi palavra olabilir mi? Burada, yaşlanma sürecini geciktirmeyi amaçlayan ürünlerinin temel aldığı yanlış anlamaları gözden geçireceğiz. Gelecekte yaşlanma karşıtı tedaviler ve sağlıklı yaşam tarzları üzerine bazı tavsiyeler de yer vereceğiz.
Anahtar Kelimeler: yaşlanma, anti-oksidanlar, yaşlanma karşıtı hap, antiaging yaşlanma karşıtı ürünler, biyomedikal gerontoloji, yaşlı, ebedi gençlik, genç yaşta büyüyen, sağlıklı yaşlanma, yaşlılık, gençleşme, uzun ömürlü insan
Başlangıçtan itibaren açık olacağım: şu anda, insanoğlunun yaşlanma sürecini azıcık da olsa geciktirmenin kanıtlanmış bir yolu yoktur (Olshansky ve diğerleri, 2002; Hayflick, 2004). Şirketler, gazeteciler ve bazı bilim insanı “gençlik çeşmesi” ya da “kutsal kâseler” gibi anti-aging ürünününden hoşlanır. Maalesef, yaşlanma karşıtı (Anti aging) düşüncenin bilimden ziyade bir fantezi olduğunu bilmemiz gerek (Warner ve ark. 2005).
Yaşlanma geciktirilmez, ancak yaşlanmanın bazı etkileri ertelenebilir. Örneğin, güneşten korunmak karşı cildin yaşlanmasını geciktirebilir. Benzer şekilde, dengeli bir diyet kalp hastalığı olasılığını azaltabilir (Hayflick, 2004).
Tabii ki daha uzun yaşamanın yolları da var. Düzenli egzersiz ve yeterli beslenme gibi tüm bu anne tavsiyelerine uymak daha uzun yaşamanızı sağlayabilir (Holloszy, 2000). Belirli bir hastalıktan ölüm oranını azaltan herhangi bir tedavi şekli ömrü uzatabilir. Ancak, daha uzun yaşamak, yaşlanma sürecinin yavaşlatıldığı anlamına gelmez. Sağlıklı bir yaşam, yaşlanmayı etkilemese bile, tüm yaşam boyunca ölüm oranınızı düşürür. Örneğin, uzun ömür, geçen yüzyılda kabaca %50 arttı, ancak insanların daha yavaş yaşadığına dair hiçbir kanıt yok; şimdi daha uzun yaşıyoruz çünkü bulaşıcı hastalıkların neden olduğu ölümler azaldı (Hayflick, 1994, s. 84-88). Bu durum hayvan çalışmaları için de geçerlidir. Arı sütü ve balık yağı, farelerin ortalama ömrünü önemli ölçüde arttırabilir (Jolly ve diğerleri, 2001; Inoue ve diğerleri, 2003) ve bu, yaşlanmanın bu tedaviler tarafından geciktiği anlamına gelmez; tek anlamı bu besinlerin sağlıklı olmasıdır. Bu nedenle, yaşam uzatma çalışmalarını yorumlarken çok dikkatli olunması gerekir.
Yaşlanma nedir?
Yaşlanma (aging, ageing), insan kontrolünün ötesinde kendi dinamikleri olan biyolojik bir süreçtir. Gelişmiş dünyada, kronolojik zaman yaşlılık göstergesidir ve 60-65 yaşları arasında emeklilik yaşı ve yaşlılığın başlangıcıdır. Bu sürece dışarıdan herhangi bir yöntemle müdahale etmek mümkün değildir.
Kuşkusuz ki, yaşlanma karşıtı (Anti aging) olarak adlandırılan bazı ürünler sağlıklı olabilir ve / veya yaşlanmanın etkilerini yumuşatabilir. Örneğin, belirli bir kırışıklık önleyici krem, yaşlanmanın (kırışıklıkların) belirli bir etkisini hafifletebilir, ancak diğer yaşlanma belirtilerini etkilemeyecektir. Kırışıklık önleyici bir krem ömrü uzatmayacaktır.
Yaşlanma karşıtı (anti aging) ürünlerinin gerçekten yaşlanmayı geciktirdiğine dair testlerin yapılması çok pahalı ve zaman gerektirir. Bu nedenle çalışmalar hep hayvan deneyleri üzerinde yapılır. Ne var ki yapılan çalışmalar sadece belirli koşullarda geçerlidir. Hatta bir çok çalışmanın tekrarı veya çoğaltılması başarısız olmuştur. Bu durum ürünleri kullanan insanlarla paylaşılır mı? tabi ki hayır.
İşte bazı Anti aging yöntemleri:
- Kalori Kısıtlaması
- Hormon Tedavileri
- Anti-Oksidanlar
- Telomer Tabanlı Tedaviler
- Kök Hücreler
- ALT-711 (Alagebrium)
- Gelecek Terapiler
Kalori Kısıtlaması
İnsan yaşlanmasını geciktirebilecek tek bilinen yol kalori kısıtlamasıdır (KK). Yüksek kalorili bir diyet insanların büyük kısmı için sağlıksızdır, damar sertliği (ateroskleroz), hipertansiyon ve tip 2 diyabet gibi yaşa bağlı hastalık riskini arttırır. Aynı şekilde, fazla kilolu olmak da uzun ömürlülük ile ilişkilidir (Whitlock ve ark. 2009). Bu nedenle KK, belki de kısmen yaşa bağlı bazı hastalık şansını azaltır ve ortalama yaşam ömrünü artırır. Ancak, insanlarda yaşlanmayı gerçekten geciktirmez.
Hormon Tedavileri
Birçok hormon seviyesi yaşla birlikte düşer. En eski ve hala en popüler olan insan büyüme hormonu (hGH) enjeksiyonlarıdır. Büyüme hormonu yaşlanma karşıtı bir tedavi olarak uzun bir geçmişe sahiptir ve bazı çalışmalar bu hormonun yaşlı insanlarda yararlı etkileri olduğunu göstermektedir (örneğin, bkz. Blackman ve diğerleri, 2002). hGH takviyeleri kas kütlesini artırabilir, bağışıklık sistemini güçlendirebilir ve cinsel arzuyu (libido) artırabilir. Yaşlı hastalarda hGH tedavisinden sonra daha genç hissettiğini iddia ettiği çalışmalar var. HGH bir zamanlar büyük bir atılım olarak görülürken, diğer birçok yaşlanma karşıtı ürün gibi, olumsuz yan etkileri nedeniyle beklentileri karşılayamıyordu (Liu ve ark. 2007). Bunlar arasında kilo alımı, yüksek tansiyon ve diyabet gibi sorunlar var. Çünkü adından da anlaşıldığı, hGH büyümeyi teşvik eder, hGH’nin kanser veya kanser öncesi hücrelerin büyümesini teşvik edip edemeyeceği konusunda endişeler de vardır. hGH hastaları daha iyi hissetmelerini sağlıyor olsa da ama aslında ömrünü kısaltabiliyor.
İnsülin benzeri büyüme faktörü 1 (IGF-1), yaşlanmada rol alabilen ve ek olarak satın alınabilen başka bir hormondur. IGF-1’in üretimi GH tarafından uyarılır ve GH gibi, IGF-1’in seviyeleri yaşla birlikte düşer ve farelerde düşük IGF-1 seviyelerinin uzun ömür ile ilgili olduğu görülür; IGF-1’i düşüren farelerde mutasyonlar ömrü uzatıyor gibi görünmektedir. Dolayısıyla, hGH için olduğu gibi, IGF-1 enjeksiyonları karşı üretken olabilir. Aslında, düşük IGF-1 seviyelerine sahip küçük insanların daha uzun yaşadıklarına dair bazı kanıtlar vardır (Krzisnik ve ark. 1999). Ancak, açıkçası, IGF-1 enjeksiyonlarının ömrü uzatma olasılığı yoktur ve hGH gibi zararlı olabilir.
Üretimi yaşla birlikte azalan diğer hormonlar DHEA ve melatonindir. DHEA sayesinde daha iyi hafıza, bağışıklık sistemi, kas kütlesi, cinsel istek ve berrak yumuşak cild elde edilebilir. Kansere karşı korunma da tartışılmıştır ancak bunun için gerçekten güçlü bir bilimsel kanıt yoktur. Sivilce gibi küçük yan etkiler de bildirilmiştir. Ancak gel gelelim yaşlı kadınlarda yapılan bir klinik çalışmada DHEA’nın yararlarına dair kanıt bulunamamıştır (Nair ve ark. 2006).
Melatonin, uyku ve sirkadiyen ritimlerle ilgili bir hormondur. Bazı çalışmalar ayrıca yaşlanma ve yaşam uzaması ile ilişkili olduğunu varsaymaktadır (Froy ve Miskin, 2007; Kondratov, 2007). Adaylarından bazıları, yaşlanma sürecini ve yaşa bağlı pek çok hastalığı geciktirdiğini iddia etse de, bu durum kanıtlanmamıştır. Farelerde, melatonin ömrü uzatabilir ancak aynı zamanda kanser riskini de arttırdığı görülmektedir (Anisimov ve ark. 2001). İnsanlarda melatoninin ömrü uzatıp uzatmadığını belirleyen bir veri yoktur, ancak bazı hastalarda yararları olabilir (Karasek, 2004). Jet gecikmesi ve bazı uyku bozuklukları için kullanılabilmesine rağmen, ayrıca kabuslar ve canlı rüyalar gibi uyku bozukluklarına da neden olabilir. Melatonin ayrıca astımı şiddetlendirebilir.
Son olarak, kadınlar için östrojen popüler bir anti-aging tedavisidir. Bu hormon genellikle hormon replasman tedavisi başkalarıyla birlikte kullanılır. Menopozun bazı etkilerini, kalp hastalıklarına ve kemik erimesi (osteoporoza) karşı koruyarak azalttığı görülmektedir. Öte yandan, meme kanseri riskini artırabilir ve yan etki olarak kilo alımına ve kan pıhtılaşmasına (tromboz) neden olabilir. Yaşlanma bağlamında, östrojenin uygulanabilir bir yaşlanma karşıtı tedavi olduğuna dair bir kanıt yoktur. Erkekler için, testosteron da anti-aging olarak tanıtıldı, ancak yine de, cinsel fonksiyon artışı ve kas kütlesi gibi bazı yararları olsa bile, anti-aging yararları olduğuna dair bir kanıt yok (Dominguez ve ark. , 2009).
Anti-oksidanlar
Bu yaşlanmanın bir serbest radikal teorisidir. Kısaca, insan hücrelerinde enerji üretmek için oksijen kullanıldığında, serbest radikal denilen, ayrıca reaktif oksijen türleri (ROS) olarak adlandırılan reaktif bileşikleri serbest bırakır. ROS ile savaşan faktörlere anti-oksidan denir. Yaygın antioksidanlar A, C ve E vitaminlerini ve koenzim Q10’u içerir. Ne yazık ki, bu ürünlerin herhangi birinin gerçekten işe yaradığına dair çok az kanıt var. Örneğin, farelerde, birçok çalışma, antioksidanların yaşlanmayı yavaşlatmadığını göstermektedir (Harman, 1968; Comfort ve diğerleri, 1971; Heidrick ve diğerleri, 1984; Holloszy, 1998; Saito ve diğerleri). Örneğin C vitamini takviyesi, farelerde yaşam ömrünü etkilemez (Selman ve diğerleri, 2006). Başka bir yerde daha ayrıntılı olarak tartışılan Resveratrol ve diğer kırmızı şarap bileşenleri aynı zamanda antioksidanlar olarak da işlev görebilir (Pervaiz, 2003) ve beyin yaşlanmasının koruyucu ajanları olabilir (Tredici ve ark., 1999; Bastianetto ve Quirion, 2002; Mokni ve ark. ., 2007). Bu nedenle, antioksidanlar, sıklıkla antioksidanlar da dahil olmak üzere vitamin takviyelerinin sağlıklı olabileceği gibi sağlıklı olabilir; Öte yandan, çalışmada, multivitamin kullanımının mortaliteyi etkilediğine dair kanıt bulunamamıştır (Park ve ark., 2011). Bu ürünlerin ciddi yan etkileri olduğuna dair çok az kanıt var, ancak bir çalışmada antioksidanların farelerde kanser gelişimini hızlandırabildiği bulundu (Sayin ve ark., 2014) ve volyonlarda antioksidan takviyesi nedeniyle daha kısa bir yaşam süresi de gözlendi (Selman ve arkadaşları, 2013). Genel olarak, antioksidanların yaşlanmayı geciktirdiğine dair bir kanıt yoktur ve bazı büyük ölçekli çalışmalar, antioksidan takviyelerin aslında ölüm riskini (mortalite) artırabileceğini bildirmiştir (Bjelakovic ve ark., 2007 ve 2008).
ROS’un ana kaynaklarından biri mitokondri olduğundan, benzer bir bileşik sınıfı mitokondride ROS üretimini söndürmeyi amaçlar. Bunlar sadece antioksidanları değil aynı zamanda metabolizmayı veya membran potansiyelini optimize ederek mitokondriyi “gençleştirdiğini” iddia ettiği ürünleri içerebilir. Ancak diğer birçok üründe olduğu gibi, bu ürünlerin hiçbirinin yaşlanma üzerinde, hayvan modellerinde veya insanlarda herhangi bir etkisi olduğu kanıtlanmamıştır.
Telomer Tabanlı tedaviler
Telomeraz, telomer adı verilen kromozomların uçlarını uzatarak hücresel yaşlanmanın üstesinden gelir gibi görünen bir enzimdir. Bazı şirketler ve laboratuvarlar yaşlanmaya karşı savaşmak için telomeraz bazlı tedaviler geliştiriyor ve en azından bir ürün olan TA-65 adında doğal bir ürün kaynaklı telomeraz aktivatörü zaten mevcut. Bir çalışma TA-65 almanın hastalarda yaşlılık bağışıklık sistemi hücrelerinin düşmesine neden olabileceğini bildirmiştir (Harley ve ark. 2011). TA-65’in ayrıca bazı fare dokularında telomeraz seviyelerini arttırabildiği ve farelerde bazı sağlık göstergelerini iyileştirdiği bildirildi ancak ortalama veya maksimum ömrünü artırmadığı bildirildi (de Jesus et al., 2011).
Telomeraz konusundaki bilgilerimiz hala mükemmel olmasa da, bu tür tedavilerin başarılı olacağı konusunda şüpheliyim (de Magalhaes ve Toussaint, 2004a). İlk olarak, başka yerlerde detaylı olarak belirtildiği gibi, çok sayıda telomeraz ifade eden fareler daha uzun ömürlü değildir. Ayrıca, telomeraz hücresel proliferasyonda önemlidir, ancak beyin gibi organlarımızın çoğu çoğunlukla çoğalmayan hücrelerden oluşur. Dolayısıyla, telomeraz bu dokulardaki yaşlanmayı hafifletmek için çok az şey yapacaktır. Son olarak, telomeraz tümörigenezi desteklediğine dair geniş kanıtlar vardır ve bu yüzden telomeraz bazlı tedaviler kanser gelişimini artırabilir. Her ne kadar telomeraz ile ilgili araştırmalar hala erken yaşta olsa da, telomeraz bazlı yaşlanma karşıtı tedavilerin etkinliği ve uzun vadeli güvenliği konusunda şüphelerim var.
Bazı şirketler biyolojik yaşını tahmin etmek için telomer ölçümleri de satmaktadır. Her ne kadar telomer kısalması bazı hastalıkların bir belirteci olsa da, telomer uzunluğunun biyolojik yaşın kronolojik yaştan daha iyi olduğuna dair bir kanıt yoktur.
Kök hücreler
Son yıllarda kök hücreler yaygın ilgi görmüştür. Kök hücrelerin tükenmesinin yaşlanmada bir rol oynadığı düşünülürken (örneğin bkz. De Magalhaes ve Faragher, 2008) kök hücre bazlı yaşlanma karşıtı tedavilerin işe yarayacağına dair bir kanıt yoktur. Kök hücrelerin tedaviler için toplanması ve / veya hazırlanması karmaşıktır ve protokolleri optimize etmek zordur. Bazı bölgelerde gerçekten de kök hücrelerin faydalı olduğu gösterilmiştir. Örneğin, kan ve kemik iliği kaynaklı kök hücreler bazı otoimmün ve kardiyovasküler hastalıklarda başarıyla kullanılmıştır (Burt ve ark., 2008’de gözden geçirilmiştir). İlginç bir şekilde, genç donörlerden nakledilen mezenkimal kök hücreler farelerde ömrü uzatır (Shen ve diğerleri, 2011).
ALT-711 (Alagebrium)
ALT-711, halkın dikkatini çeken yaşlanma karşıtı üründür. AGE çapraz bağlarının katalitik olarak parçalanması ile etkilidir: Gelişmiş Glikozilasyon Son ürün çapraz bağları, glikoz bir atardamarda olduğu gibi bir proteine bağlandığında meydana gelir. Bunun için ALT-711, nabız basıncını azaltarak ve arter elastikiyetini artırarak kalp hastalıklarına karşı yararlı görünüyor. Bu ilacın tam etkileri ve yan etkileri hala bilinmemektedir, ancak yaşlanmanın etkilerini hafifletmek için ümit verici bir müdahale gibi görünüyor, ancak yine de kanıtlanıncaya kadar – bir bütün olarak yaşlanmayı geciktirebileceği konusunda şüpheci kalıyorum.
Gelecek Terapiler
Yaşlanma karşıtı araştırmalarda heyecan verici bir bulgu, sirolimus olarak da bilinen rapamisinin, orta yaşlı farelere beslenmesinin ömrünü % 9-14 oranında uzattığını keşfetmesiydi (Harrison ve ark., 2009). Küçük farelere beslendiğinde rapamisin, ömrünü %10-18 oranında uzatır (Miller ve diğerleri, 2011). Küçük bir klinik çalışmada rapamisin yaşlı gönüllülerde immünosenesansı iyileştirmiştir (Mannick ve ark., 2014). Rapamisin ayrıca ciddi yan etkileri olan organ reddini önlemek için kullanılan bir immün baskılayıcıdır ve bu nedenle yaşlanma karşıtı bir ilaç olarak uygun değildir. Bununla birlikte, rapamisin TOR (Rapamycin Hedefi) adı verilen karmaşık bir yolu engelleyerek çalışır ve bazı laboratuvarlar ve şirketler artık rapamisinin yan etkileri olmadan yaşlanma karşıtı ilaçları geliştirmek için yolun araştırmaktadır (gözden geçirilmiş) de Magalhaes ve diğerleri, 2012).
Farelerde yaşlanmayı etkilediği ortaya çıkan bir gen klothodur. Klotho, insanlarda KL geni tarafından kodlanan bir enzimdir. Yüksek kloto seviyeleri yaşam ömrünü yaklaşık %30 arttırır, ancak yaşlanmanın geciktirilmiş olduğu tamamen açık değildir ve düşük seviyelerin yaşlanmayı arttırdığı görülmektedir (Kuro-o ve ark. 1997). İnsanın uzun ömürlülüğü de bu gendeki alel varyantları ile bağlantılı olmuştur (Arking ve diğerleri, 2002). İşlevleri hala büyük ölçüde gizemlidir ancak gen, hormon görevi gören salgılanan bir şekli kodladığından sentezlenebilir ve yaşlanma karşıtı bir tedavi olarak sunulabilir. Şimdilik ancak beklemek ve görmek zorunda kalacağız.
Uzun ve Sağlıklı Bir Yaşam İçin tüyolar
Şu anda yaşlanmayı geciktirecek sihirli bir hap yok. Ancak bu, sizi daha uzun yaşatabilmeniz için basit bir yaşam tarzı ve beslenme düzenlemeleri olmadığını söylemek değildir. Sağlıklı bir yaşam tarzının çoğu bileşeni zaten iyi bilinmektedir. Yine de, bol miktarda meyve ve sebze içeren, karbonhidrat ve yağ oranı düşük olan zengin ve zengin bir diyetin sizi daha uzun yaşamaya zorlaması muhtemeldir. Örnek olarak, Japonya’daki Okinawan popülasyonuna bakın, yaşlı bireylerin Japonya’nın geri kalanıyla karşılaştırıldığında yaşla ilgili kronik hastalıklar ve ölüm riski daha düşüktür. Okinawanslar yüksek kalorili şekerlerden, doymuş yağlardan ve işlenmiş yiyeceklerden kaçınma eğilimindedir ve bunun yerine uzun ömürlerine katkıda bulunabilecek daha fazla sebze ve meyve tüketir (Willcox et al., 2006). Buna karşılık, sigara içmek, aşırı alkol, obezite, egzersiz eksikliği ve yüksek tansiyon yüksek ölüm oranı (mortalite) ile ilişkilidir. Bir çalışma, günde beş veya daha fazla meyve ve sebze tüketerek sağlıklı bir yaşam tarzı benimseyen orta yaşlı (45-64 yaş) insanların, düzenli egzersizlerin, sağlıklı vücut kitle indeksinin (BKİ) (18.5-29.9 kg / m2) olduğunu ve olmadığını göstermiştir. sigara içmek, kardiyovasküler hastalık ve ölüm oranlarının düşüklüğünde hızlı bir fayda sağladı (King ve ark. 2007). Açıkçası, sigara içmemek, egzersiz yapmak, ılımlı alkol alımı ve meyve ve sebze alımı düşük ölüm oranlarıyla ilişkilidir (Khaw ve ark. 2008). Doktorunuz size bu konuda daha fazla ayrıntı verebilecek ve özellikle sağlığınız için daha faydalı olabilecek değişiklikler konusunda tavsiyede bulunacaktır.
Sonuçlar – Anti aging
Bana sorabileceğiniz bir soru, bu “yaşlanma karşıtı” ürünlerden veya takviyelerden herhangi birini alıp almadığım. Cevap hayır. Kalori kısıtlama da dahil olmak üzere bu ürünlerden herhangi birinin gerçekten işe yaradığına dair kanıt göremiyorum; Bazılarının sağlık yararları olabilir, ancak herhangi birinin insan yaşlanmasını geciktirebileceğine ikna olmadım. Ayrıca, yukarıda sözü edilen antioksidanlar ve balık yağı, eski gıdaların bileşenlerini saflaştırmanın, bunları yemek zorunda kalmamak için, eski fikrinin güzel örnekleridir. Bununla birlikte, şu ana kadar, bu diyet takviyelerinin, başkalarının belirttiği gibi, dengeli bir diyet için yeterli bir ikame olduğuna dair bir kanıt yoktur (Bjelakovic ve diğerleri, 2007; Dominguez ve diğerleri, 2009). Örneğin, kan C vitamini düzeyleri düşük mortalite ile ilişkilendirilmiştir (Khaw ve ark., 2008), ancak C vitamini takviyesi fare ömrünü artırmaz (Selman ve ark. 2006). Büyük olasılıkla plazma C vitamini düzeyleri meyve ve sebze alımını yansıtır, ancak tek başına C vitamini sağlık yararları sağlayan ve meyve ve sebzeler açısından zengin bir diyetin yerini alamayacaktır.
Yararlanan Kaynak: Op. Dr. Ertan Beyatlı - ertanbeyatli.com