Emilen Dikişler kendiliğinden erir ve alınması gerekmez. Absorbable sütur olarak adlandırılır. Örneğin: vicryl, pagesorbe, catgut, PDS..vb.
Emilmeyen Dikişler erimez ve bir süre sonra alınması gerekir. Non-absorbable sütur olarak adlandırılır. Örneğin: ipek, prolen, naylon..vb.
Bazı emilmeyen dikişler ise alınmaz ve ömür boyu vücutta kalır, örneğin kanayan damarların bağlanmasında kullanılan ipek dikişler ve fıtıklarda kullanılan prolen sütürler.
Son zamanlarda deri insizyonları için otomatik tabancayla metal deri zımbaları (tel klips) uygulanmaktadır. Bu yöntemin avantajları ise hızlı, kolay, enfeksiyon oranı düşük ve standart bir şekilde her merkezde uygulanabilmesidir. Metal klipsler özel bir aletle sökülüp alınabilir. Klipsler emilmeyen dikiş sınıfına girer ve belli bir süre sonra alınması gerekir. Kapalı (laparoskopik) ameliyatlarda atılan metal veya naylon klipsler ise alınmaz.
Ameliyat dikişleri kaç günde düşer?
Dikişlerin alınma zamanı yaranın iyileşme süresine bağlıdır. Dikişler tercihen doktor kontrolü altında alınması uygundur. Dikişlerle ilgili komplikasyon, yara yeri enfeksiyonu, yara dudaklarının tam kavuşmaması vb. durumlarda dikişler daha uzun sürede alınabilir veya aşamalı olarak (atlanarak) alınır.
Dikiş alınmazsa ne olur?
Bazı durumlarda (özellikle emilmeyen dikişlerde) dikişlerin uzun süre kalması sorunlara yol açabilir. Bu sorunlar arasında ciltte renk değişimi, iltihap ve fistül oluşumu yer alır. Çok uzun süre bekleyen dikişler yaranın içine gömülebilir veya cildin altında kalabilir. Bu dikişleri almak için bazen ufak cerrahi müdahale bile gerekebilir.
Dikiş alınması için kullanılan malzemeler (makas, bistüri, pens, penset vb pansuman malzemeleri) steril olmalıdır. Aksi takdirde yaranın iltihaplanması cerrahi bölgenin açılmasına neden olabilir.
Genel olarak dikişlerin alınma Süreleri şöyledir
- Yüz bölgesi: 3-5 gün
- Baş, Boyun bölgesi: 5-7 gün
- Kol-bacak (Ekstremite): 6-10 gün
- Eklem bölgeleri: 10-14 gün
- Gövde (Göğüs, Karın, Sırt ve Bel) bölgesi: 6-14 gün
Bazı ameliyatlarda dikiş alınma süreleri:
- Göbek Fıtığı ameliyatında dikiş alınma süresi 10 gün
- Safra kesesi ameliyatında dikiş alınma süresi 7 gün
- Apandisit ameliyatında dikiş alınma süresi 7 gün
- Karın germe ameliyatında dikiş alınma süresi 14-20 gün
- Varikosel ameliyatında dikiş alınma süresi: ortalama bir haftadır 5-10 gün
Pansumanı zamanı
Yara; deride veya bir başka organda doku bütünlüğünün bozulmasıdır. Yara pansuman aşağıdaki sıklıkla yapılır:
- Çok temiz ameliyatlar: pansuman yapılmaz (örneğin beyin ameliyatları, transplantasyon vb)
- Temiz ameliyatlar: bir defa (örneğin guatr ameliyatı)
- Normal ameliyatlar: toplamda 2-3 defa veya günaşırı (örneğin apandisit, kıl dönmesi)
- Kirli ameliyatlar: günlük ve günde birden fazla pansuman gerekebilir (örneğin açık ve enfekte yaralar).
Su Geçirmez Pansuman (waterproof dressing) — Bu pansumanlarda steril yara bezinin üzerinde yapışkan naylon mevcuttur. Böylece uygulandıktan sonra suyun yara bölgesine geçmesini engeller. Bu pansumanı kullanan hastalar rahatlıkla banyo yapabilir ve duş alabilir. Bu pansuman türleri bazı eczanelerde ve medikalllerde satılmaktadır.
Yara iyileşmesi
Vücutta oluşan yaralar ya normal doku (rejenerasyon) ya da skar dokusu ile kapanır.
Yara Çeşitleri
- Akut yaralar: <1 ay içinde oluşmuş yaralardır. Bunlar; yanıklar-donuklar, sıyrıklar, kesi bölgeleri.
- Kronik yaralar: >1 aydan daha uzun süre yara devam ediyorsa kronikleşmiştir. Bunlar; bacak ülserleri (arteriyel yetmezlik, venöz yetmezlik, lenfatik yetmezlik, vaskülitik yaralar), bası ülserleri, diabetik yaralar, kanser nedenli yaralar.
Yara iyileşmesinin aşamaları
- Kanama dönemi (Hemoraji)
- İltihap dönemi (İnflamatuar)
- Çoğalma dönemi (Proliferatif)
- Şekillenme dönemi (Remodeling)
İlk kanama döneminden sonra bölgede biriken trombositlerden trombüs oluşur. Bunlardan salınan growth faktörler makrofaj ve nötrofiller için kemotaktik etkilidir. Makrofaj ve nötrofiller nekrotik doku ve bakterilerin yaradan uzaklaşması için çalışır.
Yara İyileşmesi ekibinin, orkestrasının şefi Makrofajlardır.
3. Gün makrofajlardan salınan TGF-B fibroblastları yaraya çeker. Bu olayla proliferatif faz başlar. Makrofajlardan salınan growth faktörler aynı zamanda anjiogenezis ve yeni kapiller oluşumunu stimüle eder. Fibroblastlar kollagen üreterek ekstrasellüler matrikse salar bu, yara gerilimini sağlar. Remodeling yaralanmadan 2-3 hafta sonra başlar ve 1 yıla kadar sürer.
Remodeling sırasında yara gerilimi (Tensile strength) kollagen sayısında artış olmadan kollagen gerilim kuvvetinin artması ile artar. Ancak bu travma geçirmemiş kollagenin gerilim kuvvetine hiçbir zaman ulaşamaz. Tensile strength travma öncesinin ancak % 70- 80 ine ulaşabilir.
Yararlanan Kaynak: Op. Dr. Ertan Beyatlı - ertanbeyatli.com