Üzgünüm Temel Reis (Popeye), ıspanak kaslarınızı BÜYÜTMEZ: Uzman denizcinin yemeğe olan sevgisinin yanlış bir ondalık basamağı nedeniyle olduğunu anlaşıldı.
- Ispanağın demir içeriği, bir ondalık basamağı yanlış yerleştirilerek bir Alman kimyager tarafından yanlış hesaplandı.
- 100g porsiyon ıspanakta sadece 3.5 miligram demir varken, yanlışlıkla 35 miligram olarak yazılmış.
- Bu, ıspanağın aşırı derecede demir olduğu ve vücudu daha güçlü kıldığı şeklindeki popüler yanılgıya neden oldu.
- Yanlış hesaplama ve popüler çizgi film karakteri arasındaki bağlantı, bilim adamı Samuel Arbesman tarafından bir kitapta yazılmıştır. Ancak iş işten çoktan geçmiştir.
Temel Reis’in ıspanak sevgisi, tarihin en kolay matematiksel hatalarından biridir.
Araştırmalar, ıspanağın demir içeriğinin, bir Alman kimyagerinin bir ondalık basamağı yanlış yerleştirdiği için yanlış hesapladığını ortaya koymuştur.
Yanılgısı, Temel Reis (Popeye) olarak bilinen çizgi film karakterinin gücünü artırmak için çok miktarda yediği sebze saplantısını doğurdu.
Erich von Wolf araştırmasını kaydederken ondalık basamağı yanlış yerleştirdi, ıspanaktaki demir içeriği gerçeğinden on kat daha fazla hale geldi. Bu, ıspanağın demir bakımından olağanüstü yüksek olduğu ve vücudu daha güçlü kıldığı düşüncesinin yanlış algılanmasına neden oldu.
Temel Reis – Popeye (yukarıda resimde görülen) çizgi film karakterinin yayılmasına neden olduğu Ispanak efsanesi..
Samuel Arbesman, bilimsel hataların popüler efsanelere nasıl yol açabileceğini anlatıyor kitabında. Kitabın adı (Gerçeklerin Yarı Ömrü: Neden Bildiğimiz Her şeyin Sona Erme Tarihi Olduğunu).
1870 yılında Alman kimyager Erich von Wolf ıspanak ve diğer yeşil sebzelerde bulunan demir miktarını araştırıyordu.
Bulgularını yeni bir deftere yazarken, ondalık basamağı yanlış yerleştirerek ıspanaktaki demir içeriğini gerçeğinden on kat daha fazla yazdı.
Bay von Wolf, 100g porsiyon ıspanakta sadece 3.5 miligram demir olduğunu fark etti. Ancak, kabul edilen sayı, hatası nedeniyle 35 miligram oldu.
Bu durum, ıspanağın vücuda daha güçlü yapan demir bakımından olağanüstü yüksek olduğu şeklindeki yanlış algılanmaya neden oldu.
Hikaye, çizgi film yaratıcılarının ıspanağın mucizevi sağlık özelliklerinin farkında olduğunu anlatıyordu. Temel Rei’in (Popeye) gücünü artırmak için ıspanak yemesi gerektiği fikrini veriyordu.
Çizgi film karakterinin ABD’deki ıspanak tüketiminin üçte bir oranında arttırılmasından sorumlu olduğuna inanılıyor.
Matematikçi ve bilim adamı Samuel Arbesman’ın bir kitabına göre ıspanağın demir içeriğinin yanlış hesaplanmıştı. Bu yanlış hesaplama popüler çizgi film karakteri Temel Reis’in (Popeye) yaratılmasına katkıda bulunduğunu anlatıyor.
Bay von Wolf’un hatası 1937’de birisinin hesaplamayı tekrar kontrol ederken tespit edilip düzeltilmiştir. Buna rağmen, ıspanak hala popüler bir şekilde demir bakımından en zengin sebzelerden biri olarak düşünülmektedir. Belki de çizgi film karakterinin yardımı bu düşüncede rolü olmuştur.
1981 yılında, British Medical Journal, ıspanak efsanesini anlatmak için bir makale yayınladı.
Bay Arbesman, Temel Reis (Popeye) öyküsünü insanların nasıl yeniden incelerken delilleri görmezden gelme ve yanıldığını kabul etmeme eğiliminde olduğunu göstermek için kullanır.
Böyle hataların yayılması ve iyi düşünülmüş efsanelere yol açmasının sebebi, derinlemesine incelemekten ziyade doğru gibi görünen bir “kulağa hoş gelen gerçeği” yaymanın daha kolay olduğunu söyledi.
ABD’de ıspanak tüketiminin üçte bir oranında arttırılmasından Popeye’nın sorumlu olduğuna inanılıyor. Erich von Wolf’un hatası 1937’de tespit edildi ve düzeltildi, ancak ıspanak hala popüler bir şekilde, belki de çizgi film karakterinin yardımı ile en zengin demir sebzelerden biri olarak düşünülüyor.
ISPANAK HAKKINDA GERÇEKLER
- Ispanak orta ve güneybatı Asya’ya özgüdür ve 30 cm yüksekliğe kadar büyür
- Ispanak demir içeriği efsanesinin 1937’de çürütülmesine rağmen, Birinci Dünya Savaşı sırasında Fransız askerlerine ıspanak suyu ile takviye edilmiş şarap verildi
- ABD Tarım Bakanlığı’na göre, 180 g’lık haşlanmış ıspanak porsiyonu 6.43 miligram demir içerirken, 170 g’lık hamburger maksimum 4.42 miligram demir içerir
- Ispanakta demir emilimini engelleyen yüksek miktarda oksalat mevcuttur.
Yararlanan Kaynak: Op. Dr. Ertan Beyatlı - ertanbeyatli.com