Tırnak batması çok kötü bir durumdur. Bu sıkıntıyı ancak çeken bilir. İnsanın canı evden çıkmak istemez, gezmek istemez ve ayakkabı onun için bir işkence olur. Genellikle bayanlarda ve ayak baş parmakta görülür.
Tırnak Batması nedir?
Ete doğru büyüyen tırnak kenarları batmaya neden olur. İngilizcesi “Ingrown Toenails, onicocriptosis“dir. Türkçesi Onikokriptosis dir.
Batmaya bağlı oluşan inflamasyon sonucu tırnak kenarındaki doku da tırnağın üzerine doğru ilerler.
Tırnaklar normalde tırnak kökünde, deri altında bulunan germinal matriks denen kısımda oluşturulur, tırnak yatağı dediğimiz parmağın üst kısmında ileriye doğru büyürler.
Bazen tırnak uç kısımları yan taraflardan deriye batar ve bir yabancı cisim gibi tepki gösterir, bazen ise tırnak yalnızca köşelerde değil, tümüyle tırnak yatağına batık hale gelebilir.
Tırnak Batması neden gelişir?
En sık görülen neden yanlış tırnak kesimidir, tırnağı çok derin kesmek, tırnak uçlarını içeriye doğru çok kıvrık kesmek en sık yapılan yanlışlardır; bu durumda yeniden büyüyen tırnak batarak büyüyecektir.
Diğer tırnak batma sebepleri ise :
- tırnağın dış kısım yerine direkt içeriye büyümesi
- çok dar veya sivri burunlu ayakkabı giymek
- tırnağın kalınlaşması
- parmağa veya direkt olarak tırnağa oluşan travmalar (çarpma,üzerine ağırlık düşmesi gibi)
- mantar enfeksiyonları
- şişmanlık
- aşırı ayak terlemesi
- bazı doğumsal anomaliler
- hipertiroidizm, şeker hastalığı, akromegali, romatoid artrit, gut gibi bazı başka hastalıklar
- yatalak hastalarda yorgan, battaniye gibi örtülerin çok sıkı sarılması gibi sebeplerdir.
Tırnak Batması Belirtileri
Aşırı ağrı, enfeksiyon, şişme, kızarıklık, bazen iltihap gelebilir. Tanı normalde sadece muayene ile konulur. Bazı özel durumlarda iltihabın kemiğe kadar ilerlediğinden şüphe ediliyorsa röntgen filmi gerekebilir. Aşırı iltihap varlığında uygun antibiyotik seçimi için yara kültürü almak gerekebilir.
Tırnak Batması Tedavisi
Tırnak batması olan kişiler çoğunlukla doktora gitmekte gecikir ve daha ilerlemiş ve ağrılı bir halde doktora başvururlar. Tedavi edilmediğinde ise iltihabın kemiğe ilerlemesi (osteomiyelit) ve sistemik enfeksiyonlar oluşabilir. Ayakkabı giymek ve yürümek çok zor olabilir.
Tırnak batması ilk oluştuğunda bunu kendi kendine tedavi etmeye çalışma sonucu giderek artan ağrı yanında, tırnak çekimini gerektirecek düzeyde batmanın ilerlemesi ve enfeksiyon oluşması, özellikle dolaşım bozukluğu, damar sertliği ve şeker hastalığı olanlarda enfeksiyon ilerleyerek kemik iltihabı, gangren, parmağın ve hatta ayağın kesilmesine yol açabilecek komplikasyonlar oluşabilir.
Cerrahi müdahale gerektirmeyen tırnak batması tedavisinde:
- Tırnağın sıcak tuzlu su banyosuyla yumuşatılması
- Ufak bir gazlı bez parçasının antibiyotikli kremle birlikte batık kısmın altına yerleştirilmesi
- Ayakkabı giymekten kaçınılarak, sandalet veya açık terlikle tırnak üzerine olan baskının azaltılması
- Fazla enfeksiyon varsa antibiyotik kullanılması
- Ayak temizliği ve bakımı gibi yöntemler uygulanır.
Doktor hastaya steril bir gazlı bez parçasına antibiyotik kremle birlikte yerleştirmeyi ve bunun ne sıklıkla değiştirilmesi gerektiğini hastaya bildirir. Erken başvuran vakalarda cerrahi dışı tedavi yeterli olmaktadır. Tırnakların düz olarak kesilmesi, köşelerinin içe kıvrık olmaması önemlidir.
Tırnak batması tedavisindeki ana ilke tırnağın bir kez batmadan parmak boyunu geçecek şekilde uzamasının sağlanmasıdır, bunun için tırnak kenarıyla parmak arasındaki doğal oluğun oluşturulması ve tırnağın düzgün büyümesi için “yol verilmesi” önemlidir.
Tırnak Batmasının Cerrahi Tedavisi
Aşırı tırnak batması, doku ilerlemesi ve enfeksiyon varlığında tedavi için cerrahi müdahale gerekecektir. Cerrahi tedavi yöntemi tırnak batması derece ve şekline göre kişiden kişiye değişiklik gösterir.
Tırnak batmasında batan tarafta parsiyel çekim, yani tırnağın bir kısmının çekilmesi veya tüm tırnağın çekilmesi gerekebilir. İşlemin tıbbi adı “Tırnak çekilmesi ve yatak revizyonu” dur.
Tırnağın çekilmesi yanında ilerlemiş dokunun da alınması, tırnak yatağının revizyonu çok önemlidir. Çok dönük tırnaklarda tırnağın yapıldığı germinal matriksin kenar kısımları bazı ilaçlarla, koterle veya lazerle tahrip edilerek o kısımlardan tırnağın yeniden büyümesi engellenebilir. Çok ileri vakalarda tüm germinal matriks tahrip edilerek tırnak tümüyle iptal edilebilir (Tırnak ablasyonu).
Tırnak Çekimi
Tırnak çekilmesi lokal anesteziyle acısız ve ağrısız olarak yapılan bir işlemdir. Hastalar işlem sonucu yürüyerek evlerine gidebilirler. Tırnak batması ameliyatı sonrası iyileşme süresi ise ortalama 7-10 gündür. İlk 2-3 gün dar ayakkabı giyilmesi önerilmez ve müdahale yapılan ayak tarafına fazla yüklenmemesi önerilir. Dikişler 9-10. günde alınabilir. (ilgili makale: Ameliyat Dikişleri Ne Zaman alınır?)
Tırnak çekiminden çok daha önemli olan nokta yeni büyüyen tırnağın bakımı ve normal büyümesinin sağlanmasıdır. Bu nedenle yeniden normal tırnak oluşana kadar doktor takibi önemlidir. Eğer tırnak batması yanında mantar hastalığı da varsa bu da mutlaka tedavi edilmelidir. Yanlış ayakkabı seçimi varsa bu da doktor tavsiyesine göre düzeltilmelidir.
Tırnak Batmasından Nasıl Korunabiliriz?
Tırnak batmasından korunmanın ilk yolu doğru tırnak kesimi yapmaktır. Ayak tırnakları düz olarak kesilmelidir, köşelerde çok hafif kıvrım yapılmalıdır.
— Tırnak köşelerini deriye çok yakın kesmekten kaçınmalıdır.
Doğru ayakkabı giymek de çok önemlidir. Çok dar veya geniş ayakkabılar, her ikisi de tırnak batmasına yol açabilir. Taban düşüklüğü varsa tabanlık kullanarak ayak dinamiğinin düzeltilmesi gereklidir.
Tırnakta mantar, kalınlaşma, deformasyon saptanırsa hemen doktora başvurulmalıdır. Aşırı ayak terlemesi tedavi edilmelidir.
Tüm bu tedbirlere rağmen tırnak batması olursa fazla vakit geçirip olay ilerlemeden doktora başvurmak, erken tanı ve tedaviyle cerrahi müdahale yapılmaksızın batmanın düzeltilmesini sağlayabileceği için çok önemlidir.
ÖZET
• Hastalık: TIRNAK BATMASI
• Nedenler: Yanlış tırnak kesimi, dar ayakkabı, mantar, vb.
• Belirtiler: Ağrı, şişlik, kızarıklık.
• Tanı: Muayene yeterli.
• Tedavi: İlaç, Tırnak ateli, Tırnak çekimi, Revizyon.
Yararlanan Kaynak: Op. Dr. Ertan Beyatlı - ertanbeyatli.com